Η Παλαίπαφος, «γενέτειρα της θεάς Αφροδίτης», κατά την παράδοση ιδρύθηκε από τον βασιλιά Κινύρα, ενω σύμφωνα με έναν άλλο μύθο, ιδρυτής της πόλης και του ιερού ήταν ο Αγαπήνορας. Η Πάφος αποτελούσε μία από τις τρεις πόλεις-βασίλεια της Κύπρου που ιδρύθηκαν μετά το τέλος του Τρωϊκού πολέμου.
Η σημαντικότερη περίοδος κατοίκησης του χώρου ήταν το τέλος της Ύστερης Εποχής του Χαλκού, όταν οι Μυκηναίοι Έλληνες εγκαταστάθηκαν στο νησί, τον 12ο αιώνα π.Χ. Τα αρχαιολογικά ευρήματα δίνουν μια εικόνα του υλικού πολιτισμού των νέων αποίκων, στις αρχές του 12ου αιώνα π.Χ. και μαρτυρούν τη βαθιά ριζωμένη παράδοση της λατρείας της θεάς Αφροδίτης.
Η Νέα Πάφος που ιδρύθηκε στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ. από τον Νικοκλή, εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο σημαντικά διοικητικά κέντρα της ευρύτερης περιοχής. Σημαντικά κατάλοιπα οχυρωματικών έργων διασώζονται μέχρι σήμερα. Τον 2ο αιώνα π.Χ. έγινε η πρωτεύουσα του νησιού και γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη. Πολλές πλούσιες κατοικίες, διακοσμημένες με εντυπωσιακά ψηφιδωτά, ανήκουν σε αυτή τη περίοδο και έχουν ανασκαφεί στην περιοχή. Το πιο εντυπωσιακό παράδειγμα αρχιτεκτονικής στην πόλη αποτελούν οι Τάφοι των Βασιλέων, οι οποίοι αντικατοπτρίζουν τον πλούτο και το υψηλό επίπεδο τέχνης της Ελληνιστικής Περιόδου.
Η εγγραφή της Πάφου στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1980 βασίστηκε στα ακόλουθα κριτήρια:
- Ο ρόλος που διαδραμάτισε η περιοχή της Πάφου στη λατρεία της θεάς Αφροδίτης·
- Ο ρόλος που διαδραμάτισε η Κύπρος και η Πάφος ειδικότερα στην εξάπλωση του Χριστιανισμού (κυρίως τα γεγονότα που συνδέονται με το πέρασμα του Αποστόλου Παύλου από την περιοχή)
Περισσότερες πληροφορίες: