Οι δέκα βυζαντινές εκκλησίες του Τροόδους, τις οποίες η Κύπρος έχει εγγράψει στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς, αποτελούν εξαιρετική μαρτυρία του βυζαντινού πολιτισμού στο νησί και σημαντικά μνημεία εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της υπαίθρου, τα οποία διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση. Επιπρόσθετα, η τέχνη των εκκλησιών αυτών περιέχει στοιχεία που αποδεικνύουν τη σχέση ανατολικής και δυτικής χριστιανικής τέχνης.
Στις δέκα εκκλησίες, που χρονολογούνται από τα μέσα ως τα τέλη της βυζαντινής περιόδου (αρχές 11ου – αρχές 16ου αιώνα), εντοπίζονται δείγματα μητροπολιτικής βυζαντινής τέχνης υψηλής αισθητικής αξίας και συγχρόνως στοιχεία τοπικά που διαμορφώθηκαν από ιστορικούς, γεωγραφικούς και κλιματολογικούς παράγοντες. Η αρχιτεκτονική των εκκλησιών είναι μοναδική και φαίνεται να έχει γηγενή προέλευση, καθώς εντοπίζεται αποκλειστικά στην οροσειρά του Τροόδους. Δίρριχτες ξύλινες στέγες με αγκιστρωτά κεραμίδια τοπικής παραγωγής προστατεύουν τις εκκλησίες από τη βροχή – και μερικές φορές από τα χιόνια – αυτών των δασωμένων βουνών. Το εσωτερικό, και σε αρκετές περιπτώσεις τμήματα των εξωτερικών όψεων των δέκα εκκλησιών, είναι διακοσμημένα με τοιχογραφίες.
Η εγγραφή των βυζαντινών και μεταβυζαντινών εκκλησιών του Τροόδους στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς το 1985, στηρίχτηκε στα ακόλουθα κριτήρια:
- Αποτελούν μαρτυρία του Βυζαντινού πολιτισμού στο νησί
- Πρόκειται για σημαντικά μνημεία εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής της υπαίθρου, που διατηρούνται σε πολύ καλή κατάσταση
- Η τέχνη των εκκλησιών αυτών περικλείει στοιχεία που επιδεικνύουν τη σχέση Ανατολικής και Δυτικής Χριστιανικής Τέχνης.
Η εγγραφή περιλαμβάνει σήμερα 10 εκκλησίες:
- Άγιος Νικόλαος της Στέγης στην Κακοπετριά
- Παναγία Φορβιώτισσα / Ασίνου στο Νικητάρι
- Παναγία του Άρακα στα Λαγουδερά
- Άγιος Ιωάννης Λαμπαδιστής στον Καλοπαναγιώτη
- Παναγία Μουτουλλά
- Τίμιος Σταυρός στο Πελένδρι
- Αρχάγγελος Μιχαήλ στον Πεδουλά
- Τίμιος Σταυρός Αγιάσματι στην Πλατανιστάσα
- Παναγία Ποδύθου στη Γαλάτα
- Μεταμόρφωση του Σωτήρος στο Παλαιχώρι
Περισσότερες πληροφορίες: