Διεθνής Ημέρα Γραμματισμού, 8 Σεπτεμβρίου 2017
Μήνυμα της Προέδρου της Κυπριακής Εθνικής Επιτροπής UNESCO, κυρίας Λουκίας Λοΐζου Χατζηγαβριήλ
Γράφω, φέτος, τις σειρές αυτές στον απόηχο της προετοιμασίας μιας μεγάλης έκθεσης με θέμα και σημείο αναφοράς την Αφροδίτη, γεγονός που με παρακίνησε να αναλογιστώ και πάλι την ατέρμονη γοητεία, αλλά και την ανομολόγητη δύναμη που έχει μια απλή αράδα καλογραμμένου κειμένου – σε στίχο, μέτρο ή πρόζα– να ζήσει πέρα από την εποχή της. Την δύναμη που της εξασφαλίζει, αιώνες μετά την συγγραφή της, τη δυνατότητα να αναγεννηθεί, να εμπνεύσει, να μεταλλαχθεί. Να βρει νέα ζωή και έκφραση ένας στίχος του Ομήρου, του Οβίδιου ή του Μπάιρον, ακόμη και σε μια ολωσδιόλου άλλη μορφή τέχνης - μεταπηδώντας από τον λόγο, στην ζωγραφική, την μουσική, την κίνηση.
Ιδίως σήμερα, που ζούμε στην εποχή της σχεδόν ανεμπόδιστης προσβασιμότητας σε κάθε είδους πληροφορία. Που σε έναν ολοένα ψηφιακό κόσμο, περισσότερο από κάθε άλλη εποχή, καθετί που γράφτηκε στο πέρασμα του χρόνου είναι διαθέσιμο, κυριολεκτικά, στα ακροδάχτυλά μας. Που μπορούμε από την οθόνη ενός υπολογιστή ή από το ‘έξυπνο’ κινητό μας, να διαβάσουμε τις ψηφιοποιημένες σελίδες ενός σκονισμένου τόμου, να ‘μπούμε’ στα αρχεία μιας βιβλιοθήκης που βρίσκεται χιλιόμετρα μακριά μας, να προσεγγίσουμε τις σκέψεις που καταγράφει, την ίδια κιόλας στιγμή, ένας ψηφιακός συνομιλητής μας – ένας ερευνητής στην άλλη άκρη της γης.
Αυτή όμως ακριβώς η αμεσότητα στην πρόσβασή μας στην γνώση – που είναι ίσως και το γνώρισμα της εποχή μας– έχει σαν προϋπόθεσή της όχι μόνο την πρόσβαση στην τεχνολογία, αλλά και την ίδια την γνώση της γραφής και της ανάγνωσης. Μια γνώση που ακόμη δεν είναι δεδομένη, σε έναν κόσμο που 115 εκατομμύρια νέων μεταξύ 15 και 24 ετών αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του αναλφαβητισμού. Που το 59% του αναλφάβητου πληθυσμού είναι νεαρές γυναίκες. Που το 17% των 15-χρονων στην Ευρώπη εξακολουθεί να δυσκολεύεται σημαντικά στην ανάγνωση, ακόμη και στην κατανόηση των σχολικών τους βιβλίων.
Με αφορμή την Ημέρα Γραμματισμού, ας αναλογιστούμε πως σήμερα, στην εποχή της προσβασιμότητας, μια τέτοια δυσχέρεια δημιουργεί έναν κόσμο δύο ταχυτήτων. Χωρίζει εκείνους που μπορούν να ακολουθήσουν τους γρήγορους ρυθμούς της, με εκείνους που είναι καταδικασμένοι να μείνουν πίσω – μόνον, όμως, αν εμείς οι ίδιοι το επιτρέψουμε. Γιατί δεν αρκεί να λέμε πως πρέπει να δράσει η πολιτεία, οι διεθνείς οργανισμοί, τα κοινωφελή ιδρύματα, οι ΜΚΟ. Πρέπει να αναγνωρίσουμε πως στην πραγματικότητα, πίσω από όλους αυτούς τους θεσμούς, είμαστε εμείς. Εμείς που πρέπει να εξασφαλίσουμε σε κάθε έφηβο το αναφαίρετο δικαίωμα όχι μόνο να μοιραστεί τον πλούτο του χτες, διαβάζοντας Όμηρο, Οβίδιο ή Μπαίρον, αλλά και να καταγράψει τις δικές του σκέψεις, τις δικές του ιδέες, τις δικές του απόψεις.
Γιατί όχι, και να γράψει τους δικούς του στίχους, για να τους βρούνε άλλοι, στο μέλλον. Σε έναν κόσμο, ελπίζω, καλύτερο.